czwartek, 15 sierpnia 2013

Psy w sztuce

źródło:butterfield-reignbeau.blogspot.com
 rysunek naskalny z jaskini w Tasili, Algieria
Najwcześniejsze europejskie portrety psów i zwierząt podobnych do psów znajdujemy w malowidłach naskalnych, odkrytych w Hiszpanii. Powstały przed ponad 12 000 lar. Później 6600 lat temu na egipskich freskach i hieroglifach pojawiły się już wyraźne rasy psów, które były podobne do obecnych greyhoundów i mastifów. Malowano również psy w typie szpica i teriera. W klasycznej sztuce greckiej stylizowane wyobrażenia psów pojawiały się zarówno na naczyniach jak i w formie rzeźb. Dzisiejsze wyobrażenia psów pojawiają się w różnych dziedzinach sztuki na całym świecie.

Polowanie w XVIII-wiecznej Europie
W wieku tym angielska arystokrcja słynęła w Europie z wielkich polowań, co przedstawia obraz George'a Stubbsa

Wczesna sztuka europejska
Psy były często tematem w sztuce greckiej. Ukazywano zarówno cerbera czyli piekielnego psa strzegącego wejścia do Hadesu, boginię łowów Dianę, której towarzyszyły psy, jak również zwykłe psy pilnujące obejścia czy dobytku. Niegdyś malowano wiele psich portretów, ale w czasach rzymskich ten zwyczaj znikł. Po upadku cesarstwa rzymskiego, gdy chrześcijaństwo rozpowszechniło się w Europie, portrety psów należały do rzadkości. Miniatury psów pojawiły się niekiedy w manuskryptach czyli w księgach pisanych ręcznie.
źródło: portsmouthpoint.blogspot.com
Pies w sztuce indyjskiej
Władca Akbar (1542-1605) bywał na polowaniach na indyjskie antylopy z psami w tpie saluki

Ps w średniowieczu
Około 1066 roku pies znów pojawił się w sztuce, tym razem na gobelinach. Na tkaninie z Bayeux widać angielskiego króla Harolda, wybierającego się na polowanie z sokolnikami oraz pięcioma psami w obrożach.

Renesans
W epoce tej pojawiły się bardzo wierne portrety psów w obrazach mitologicznych, alegorycznych i o tematyce religijnej. Tycjan (ok 1480-1576) malując swój autoportret nie omieszkał przedstawić psa w typie retrievera. Veronese (1528-1588) także malował psy, małe w typie spaniela, greyhoundy oraz charty podobne do saluki, ale nigdy nie stanowiły one głównego tematu. Leonadro da Vinci (1452-1519) malował dokładnie anatomiczne rysy psa, ale były to raczej dzieła naukowe niż artystyczne. W Hiszpanii zarówno Antonio Moro (1517-1573) jak i Diego Velazquez (1599-1660) malowali psy przeważnie w towarzystwie dzieci.
W północnej Europie pies również pojawiał się na wielu obrazach. Wielki francuski malarz Jan van Eyck (1390-1441) ukazał teriera na jednym ze swych obrazów jako wystrojonego gryfona. Albrecht Duner (1471-1528) doskonale oddawał anatomiczne szczegóły greyhoundów i psów polujących w Wizji św Huberta.
We Francji Aleksandre Francois Desportes (1661-1743), nadworny malarz króla Ludwika XIV oraz Jean Babtiste Oudry (1686-1755), który był jego następcą na dworze Ludwika XIV, malowali wiele obrazów psów.

Portretowanie psa
Na początku XVIII wieku portretowanie zwierząt stawało się coraz częstsze. Brytyjscy portreciści zwierząt osiągnęli w tej dziedzinie znakomite rezultaty, w swych pracach ukazując anatomiczne szczegóły, widzimy to np. u George'a Stubbsa (1724-1806), w naturalizmie Tomasza Gainsborougha (1727-1788), a zwłaszcza w romantycznych pracach sir Edwina Landsera (1802-1873)
W Stanach Zjednoczonych sztuka ludowa przypomina historię tego narodu. Wędrowni malarze portretów podróżowali od miasta do miasta przyjmując zamówinia od bogatych rodzin. Psy spotykamy na wielku tych obrazach często leżące u stóp osób pozujących artyście. Amni Philips, jeden z najbardziej znanych malarzy tego rodzaju, używał tego samego psa jako modelu do wielu portretów, w tym w pracy Dziewczynka w czerwonej sukience z kotem i psem.

Sztuka nowoczesna
Zarówno w Europie jak i w Ameryce romantyczna wizja psa w twórczości wielu artystów przewija się aż do dziś. Impresjoniści m,i,n Pierre Auguste Renoir (1841-1919) malował prace, w których pies ukazany jest jako towarzysz człowieka, natomiast Henri Toulouse-Lautrec (1864-1901) nakreślił psa, który swym wyglądem upodobnił się do właścicielki.
Nowe kierunki w sztuce wprowadziły inne widzenie świata, w tym także zwierząt. Pablo Picasso (1881-1973) pokazywał psy ujęte w postaci figur geometrycznych. Otto Dix (1891-1969) przedstawiał psy jako groteskę, podobnie jak ludzi, których malował Joan Miro (1893-1993) hiszpański malarz i rzeźbiarz, ukazywał je w surrealistycznych wizjach. Realizm przeważał w północnej Ameryce, gdzie pracowało dwoje artystów - Andrew Wyeth (ur. 1917 w Stanach Zjednoczonych) i Alex Colville (ur. 1920 z Kanadzie). Ich malarstwo ukazywało trudy codziennego życia, znalazło się więc także miejsce na psa, który towarzyszy człowiekowi od wieków. Pomaga mu, a niekiedy jest także dla niego oparciem. Chyba dlatego nadal, mimo zmieniających się mód w sztuce, pies ma w niej zapewnione miejsce.

 Fragmenty  tekstów pochodzą z Wielkiej Encyklopedii Psów Bruce Fogle

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz